نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آرزو محمدی فرد ¹
• میثم جلالی ²

¹ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون، کازرون، ایران.

² دکترای باستان‌شناسی، پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.

چکیده

کتیبه‌نگاری از جمله هنرهایی است که از زمان‌های دور در ایران رواج داشته و به اشکال مختلف و بر روی مواد گوناگون اجرا شده است. کتیبه‌ها حاوی اطلاعات گران‌بهایی از زمانۀ خود می‌باشند. یکی از انواع کتیبه‌نگاری، خط نبشته‌های روی سنگ قبرهاست که با انواع خطوط نگارش یافته‌‏اند و به سده‌‏های مختلف تعلق دارند. نگارندگان در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و به‌مدد مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی درصدد پاسخ به این سؤالات هستند که سنگ قبرهای بقعۀ شیخ عالی، به چه دوره و شخصیت‏‌هایی تعلق دارند؟ کتیبه‌‏های روی سنگ قبرها شامل چه مضامینی است؟ مشخصات ظاهری سنگ قبرها چیست؟ با توجه به نتایج به‌دست آمده مشخص گردید که سنگ قبرهای بقعۀ شیخ عالی مربوط به قرون پنجم تا چهاردهم هجری قمری می‌باشد و به علما و عرفای به‌نام فارس و جهان اسلام تعلق دارند. جنس تمامی سنگ قبرها از نوع آهکی است و به‌لحاظ ظاهری به دو گروه عمده صندوقی و محرابی ساده طبقه‌بندی می‌شوند. سنگ قبرها بدون نقش و نگار و مضامین کتیبه‌های روی آن‌ها شامل آیات قرآنی، ادعیه، اشعار و اسامی، القاب و مشخصات متوفیان و تاریخ فوت آن‌هاست که با انواع خطوط کوفی، ثلث، نسخ و نستعلیق نگارش یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• کازرون
• روستای دوان
• بقعۀ شیخ عالی
• سنگ قبر
• کتیبۀ اسلامی

عنوان مقاله [English]

Examining and Re-reading the Tombstones Inscriptions of the Shiekh ‘ᾼlī Mausoleum in the Davān Village, Kāzirūn

نویسندگان [English]

• Arezo Mohammadi Fard ¹
• Meysam Jalali ²

¹ Master of Archaeology, Faculty of Humanities, Kazerun Islamic Azad University, Kazerun, Iran.

² Ph.D. in Archeology, Researcher of Islamic Research Foundation of Astane Quds Razavi, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

Since ancient times, the inscription has been one of the arts that have been popular in Iran and have been performed in different forms on other materials. Inscriptions represent valuable information from their time. One type of inscriptions is the designs and inscriptions on tombstones that have a considerable variety belonging to different centuries. It can find unique examples of them in all parts of Iran. In this research, using the descriptive-analytical method and library and field studies, the authors seek to answer these questions that the tombstones of Shiekh ‘ᾼli mausoleum belong to what period and personalities? What are the themes of the inscriptions on the gravestones? What are the appearance characteristics of tombstones? Studies have shown that the gravestones are related to the fifth to fourteenth centuries AH and belong to great Fārs and Islamic world scholars and mystics. All existing tombstones are made of limestone and are classified into two main groups: table tombs and simple. Tombstones are simple and without engravings, and their inscriptions’ themes include Qur’anic verses, prayers, poems and names, nicknames and characteristics of the deceased, and the date of their departure. The calligraphy used on these tombstones includes Kufic, Thuluth, Naskh, and Nasta’līq inscriptions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Kāzirūn
• Davān village
• Shiekh ‘ᾼlī Mausoleum
• tombstone
• Islamic Inscriptions