دوفصلنامه علمی ـ تخصصی مطالعات هنر و رسانه
راه‌کارهای نظری و عملی برای سلوک معنوی هنرمند در منشور فتوت‌نامه‌ها
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 طلبۀ سطح سه حوزه علمیه قم و دانشجوی دکترای پژوهش هنر، دانشگاه شاهد، تهران
2 دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم.
چکیده
بررسی فتوت‌نامه‌ها با نگاهی به مباحث معنوی و حکمت هنر نشان می‌دهد که یکی از بسترهای رشد باطنی و معنوی انسان، پیشه‌وری و هنرورزی است. در این مقاله که به روش توصیفی و تحلیلی تدوین شده است، تلاش می‌کنیم که نشان دهیم راه‌کارهای نظری و عملی برای این سلوک معنوی چیست. در نوع اول فتوت‌نامه‌های صنفی، آموزه‌ها و معانی مربوط به هر پیشه را بیان کرده و بر دانستن آنها تأکید می‌کند. اهمیت این نوع آموزه‌ها تا جایی است که در برخی فتوت‌نامه‌ها دانستن آنها شرط آغاز کار بوده است. در گام بعد، راه‌کارهایی عملی ارائه می‌شود که این هنرمند را به سلوکی در حوزۀ رفتار هدایت کند. این راه‌کارها برخی قبل از انجام کار و برخی همراه با هر مرحله از صناعت، توصیه شده و در بسیاری موارد، ارتباط تنگاتنگی با خود عمل دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Theoretical and Practical Approaches forSpiritual Conduct of Artist in Fotowatnameh
نویسندگان [English]
- Ahmadreza Ebrahimi 1
- Seyyed Razi Moosavi Gilani 2
1 PhD Student of Art Research, Shahed University.
2 Associate Professor, University of Religions and Denominations.
چکیده [English]
By viewing the spiritual issues and art philosophy, investigating Fotowatnameh shows that one of the grounds of human's spiritual growth is craft and artistry. This study with descriptive-analytic method has aimed to show what theoretical and practical strategies are for this spiritual conduct. In the first type of corporatism Fotowatnameh, teachings and concepts related to each craft have been mentioned and knowing them are emphasized. These teachings are so important that, in some Fotowatnameh, knowing them is the condition of beginning the job. Then, practical strategies have been presented to direct an artist and artificer toward conduct in the ethics. Some of them are recommended before beginning the job and craft, and others are advised within each stage of craft and ,in many cases, there is close relation between craft and strategies.
کلیدواژه‌ها [English]
- craft
- conduct
- artistic act
- Fotowatnameh
- spiritualty
- artist
ابراهیمی، احمدرضا، (1395)، «طرح یک مناقشه؛ بازخوانی وجه هنری فتوّتنامهها از منظر اندیشۀ سنّت‌گرا»، کیمیای هنر، شماره 20، صص103ـ115.
ابن ابیالمکارم، شیخ ابی‌عبدالله ابنمعمار بغدادی حنبلی، (1958)، کتاب الفتوه، بغداد: مکتبه المثنی؛ مطبعه شفیق.
ابن بابویه، محمد بن على، (1413)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
افشار، ایرج، (1389)، «فتوّتنامۀ آهنگران»، اطلاعات حکمت و معرفت، سال پنجم، شماره 12، صص11ـ12.
افشاری، مهران و مدائنی، مهدی، (1385)، چهارده رساله در باب فتوّت و اصناف، تهران: چشمه.
افشاری، مهران، (1382)، فتوّتنامهها و رسائل خاکساریه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پازوکی، شهرام، (1384)، حکمت هنر و زیبایی در اسلام، تهران: فرهنگستان هنر.
پورجوادی، نصرالله، (1372)، مجموعه آثار ابوعبد الرحمن سلمی، جلد دوم، تهران: دانشگاهی.
جمشیدی، حسن، (1387)، رساله صناعیه، قم: بوستان کتاب.
خانمحمدی، علی اکبر، (1371)، «فتوّتنامۀ معماران و بنایان»، نشریه صفه، دورۀ دوم، شماره 5، صص10ـ15.
دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
رازی، نجمالدِین، (1388)، گزیدۀ مرصاد العباد، انتخاب و مقدمۀ محمد امین ریاحی، تهران: علمی.
ریاض، محمد، (1382)، فتوّتنامه: تاریخ، آیین آداب و رسوم؛ به انضمام رسالۀ فتوّتیه میر سید علی همدانی، تهران: اساطیر.
زبیدی، مرتضی، (2011)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالصادر.
سلمی، ابوعبد الرحمن، (1385)، جوانمردی و جوانمردان (کتاب الفتوه)، ترجمۀ قاسم انصاری، قزوین: حدیث امروز.
سلمی، ابوعبد الرحمن، (1397)، کتاب الفتوه، بیجا: مطبعه جامعه آنقره.
صراف، مرتضی، (1352)، رسائل جوانمردان مشتمل بر هفت فتوّتنامه، تهران: انیستیتو فرانسوی پژوهشهای علمی ایران.
عنصرالمعالی، کیکاوس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، (1385)، قابوس‌نامه، تهران: علمی فرهنگی.
قشیری، عبدالکریم بن هوازن، (1383)، رسالۀ قشیریه، ترجمۀ محمد حسین فروزانفر، تهران: علمی فرهنگی.
قمى، على بن ابراهیم، (1404)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
کربن، هانری، (1383)، آیین جوانمردی، ترجمۀ احسان نراقی، تهران: سخن.
کرول، نوئل، (1395)، دربارۀ نقد، ترجمۀ صالح طباطبایی، تهران: نی.
کلینی، محمد بن یعقوب، (1429)، الکافی، قم: دارالحدیث.
کوفى، فرات بن ابراهیم، (1410)، تفسیر فرات الکوفی، تهران: مؤسسه الطبع و النشر فی وزاره الإرشاد الإسلامی.
گنون، رنه، (1384)، سیطرۀ کمیت و علائم آخرالزمان، ترجمۀ علی محمد کاردان، تهران: مرکز دانشگاهی.
گولپینارلی، عبد الباقی، (1379)، فتوّت در کشورهای اسلامی، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران: روزنه.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، (1403)، بحارالأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
معلوف، لویس، (1378)، فرهنگ بزرگ جامع نوین (ترجمۀ المنجد)، ترجمۀ احمد سیاح، تهران: اسلام.
نصر، سیدحسین، (1388)، معرفت و امر قدسی، ترجمۀ فرزاد حاجی میرزایی، تهران: فرزان روز.
نصر، سیدحسین، (1389)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران: حکمت.
نفیسی، سعید، (1385)، سرچشمۀ تصوّف در ایران، تهران: اساطیر.
واعظ کاشف سبزواری، حسین، (1350)، فتوتنامۀ سلطانی (فرهنگ عامه 4)، به اهتمام محمد جعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
)
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
بهار و تابستان 1398صفحه 11-36
- تاریخ دریافت: 10 آذر 1397
- تاریخ بازنگری: 29 دی 1397
- تاریخ پذیرش: 30 دی 1397